In Memoriam

To παρακάτω κείμενο γράφτηκε τις Άγιες ημέρες του Πάσχα του 2012

Τέτοιες μέρες αποτελουν μεγάλη ευκαιρία να έρθουν οι οικογένειες πολύ κοντά ..Έτσι και εμένα μου δόθηκε η ευκαιρία να κάτσω με το πάππου μου πριν 2 χρονια και να μιλήσουμε για τον Πειραια του χθες.Ο παππούς μου ,του οποίου έχω τη τιμή να φέρω το ίδιο όνομα και επίθετο,γεννήθηκε το 1920 στον Πειραιά και απεβίωσε πριν λίγες ,μέσα Μαρτίου του 2014.

94 χρόνια ζουσε συνεχόμενα στην πόλη μας και έιχε δει αρκετά πράγματα δυστυχώς να αλλάζουν στην πόλη μας.Ισως βέβαια τότε η πόλη να ηταν λιγότερο αγνή απο οτι τώρα όσον αφορά την εγκληματικότητα αφού σε συγκεκριμένες περιοχές ήταν αρκετά επικίνδυνο να περάσεις..Κάπως έτσι πάμε να γίνουμε και τώρα..Απο 12 ετών ήταν στα καίκια..ό,τι πρόφτασε να βγάλει το δημοτικό..τότε δύσκολα σπούδαζες..πόσο μάλλον στον Πειραιά μετρημένοι στα δάχτυλα ήταν όσοι φοιτούσαν σε κάποιο πανεπιστήμιο..Αλλα βλέποντας το παππού μου ίσως να είναι σοφότερος απο πολλούς πανεπιστημιακούς..Το πανεπιστήμιο της ζωής τελικά είναι καλύτερο.Πόσο μάλλον εαν έχεις περάσει κακουχίες όπως παγκόσμιους πολέμους και εμφυλίους..

Κατω στο λιμανι....

Τα περισσότερα καίκια αράζανε στα Λεμονάδικα,δηλαδή εκεί που είναι ο Σταθμός του Ηλεκτρικού.Αλλη ονομασία του κομματιού του λιμανιού εκεί είναι Λιμένας Αλών.Τα καίκια δένανε σε ντάνες και περιμένανε τη σειρά τους για να ξεφορτώσουν.Τι μεταφέρανε?Φρούτα ,αλεύρι και πολλά άλλα τρόφιμα.Εκεί κοντά επίσης για πολλά χρονια ξεφορτώνανε κάρβουνο το οποόο ερχόταν απο το Άγιο Όρος.Μάλιστα επειδή δεν υπήρχαν μέσα για να ξεφορτώνουνε απο τα καίκια ,χρησιμοποιούσανε κοφίνια (!) για να βγάλουν το φορτίο...Μαύριζαν τα πάντα...Εκεί που είναι σήμερα το κτίριο της Danaos ,τα διάφορα πλεούμενα τροφοδοτόντουσαν με νερό.Δεν γνωρίζω αν το νερό ήταν και πολυ πόσιμο ,αλλα ήταν το λιγότερο αφού για πολλές μερες κατα τη διάρκεια των μπάρκων τα πληρώματα δεν είχαν να φάνε και να πιούν αλλά κατάφερναν να επιβιώσουν.Σήμερα διαμαρτυρόμαστε για χίλια δυό ...Πόσο ξύλο θέλουμε...

Βεβαια απο τότε η λαμογιά ηταν στο αίμα του Έλληνα.Μια μέρα λίγο μετά το τέλος του Β'Παγκοσμίου πολέμου ,το καίκι του παππού και του προπάππου μου ήταν δεμένο κοντά στις δεξαμενές Βασιλειάδη,ίσως εκεί που είναι δεμενο τωρα το μουσειακο πλοιο Ελλας Λιμπερτυ.Πηραν εντολή (δεν ξέρω τι μέσα επικοινωνίας υπήρχαν τοτε στα καίκια) να ξεκινήσουν για να αποπλεύσουν απο το λιμάνι του Πειραιά ,όμως μέσα απο το κεντρικό λιμένα είχε ξεκινήσει ένα μεγαλύτερο σε όγκο πλοίο.Δυστυχως το αποτέλεσμα αυτού ήταν να προσκρούσει πάνω στο καίκι και αυτο με τη σειρά του να αρχίζει να παίρνει νερά.Με τις χίλιες προσπάθειες κατάφεραν να το πάνε σε καποια αβαθή κοντά στις δεξαμενές.

Ενω το φταίξιμο ήταν του λιμενικού ,ήρθαν με ύφος 25 καρδιναλίων να ζητήσουν το λόγο απο τους προγόνους μου.Λίγο ακόμα και αν δεν ειχαν επέμβει οι ψυχραιμότεροι και θα τους είχαν συλλάβει οι λιμενοφύλακες ενώ ήταν του λιμενικού το λάθος!Το καίκι εφόσον ηταν στα αβαθή ηταν πολύ εύκολο αφού και η ζημιά δεν ηταν τόσο μεγάλη με τα κατάλληλα μέσα να ξαναέρθει στην επιφάνεια.Αυτά ολα θα γόνονταν με τη βοήθεια λίγων δυτών και κάποιου κατάλληλου πλοίου..Όμως οι λιμενοφύλακες δεν άφηναν να γίνει η ολη διαδικασία αν δεν πέρνανε τα τάλαντα τους...Με τα χίλια οσα αναγκάστηκαν να τους λαδώσουν αλλιώς το καίκι θα έμενε εκεί και ο παππούς και ο πατέρας του θα καταστραφόντουσαν οικονομικά.Βέβαια πολλά αλλα παρολίγον η κανονικά ναυάγια που έλαβαν χώρα στο μεγάλο λιμάνι παρέμειναν στο βυθό δυσκολεύοντας ακόμα και τώρα τα πλοία .Αρκετά ανασύρθηκαν κατα τη δεκαετία του 1980 και του 1990 αλλα παραμένουν ακόμα στο βυθό.Μαλιστα το ΛΑΤΩ το οποιο αποτελεί ενα απο τα πλοια της Ελληνικής Ακτοπλοίας με το μεγαλύτερο βύθισμα εχει αντιμετωπίσει αρκετές φορές προβλήματα με αυτά.Αυτά συμβαίνουν αλλα τα κρύβουν

Ευτυχώς οπως θα καταλάβατε το καικι σώθηκε ,και μάλιστα μετα απο κάποιο καιρό το πούλησαν και κατάφεραν να κατασκευάσουν καινούριο.Τοσο το παλιο οσο και αυτο ηταν κατασκευάσμενα στα ναυπηγεία του Ψαρρού που τοτε ηταν κοντά στον Αγιο Διονύση.Ο κυριος Ψαρρός και οι απογονοί του έχουν τώρα ναυπηγείο στο Πέραμα.Στη προβλήτα κοντά στον Αγιο Διονύση εκει που τώρα φευγουν τα πλοία για την Κρήτη ,ξεφορτώνανε πορσελάνη και ελαφρόπετρα απο τη Σαντορίνη.Ωραία χρόνια τότε ..αν και δύσκολα..

Λιγα μετρα παρακατω,στη λεωφορο Μακρας Στοας ,δηλαδη τη σημερινη Γουναρη ,υπηρχαν πολλα ξενοδοχεια .Ενα απο αυτα ηταν και το Κοντινενταλ το οποιο επληγη στο βομβαρδισμο του 1944.Τα ξενοδοχεια ηταν φτηνα σχετικα,καποια ηταν μαλιστα ''της δεκαρας''.Λειτουργουσαν για να πηγαινουν εκει οι πορνες και να εξυπηρετουν τους ανδρες που ηθελαν να κανουν ερωτα μαζι τους επι πληρωμη...Και οταν λεμε επι πληρωμη πολυ λιγα λεφτα για πολλα..Χαρακτηριστικα ο παππους μου αναφερει ενας γνωστος οικος ανοχης ηταν της Αθηνας..Σχεδον ειχε περασει ολος ο Πειραιας απο εκει..Ο καλος και ο κακος.Δεν ειχε μονο η Τρουμπα πορνεια...Και αυτη η Τρουμπα..λιγα στενα παραπανω υπηρχαν καποια απο τα ωραιοτερα σπιτια του Πειραια..Τι τα χωριζαν?οι σκαλες της 2ας Μεραρχιας παλιοτερα οδου Αιγεως.Μου εχει πει τοσο ο παππους οσο και η γιαγια μου πως αυτες τις σκαλες φοβοσουν να τις κατεβεις.Λιγο παρακατω παραμονευαν κλεφτρονια,πορνες και χασικληδες..Τραγικη ειρωνια πως για πολλα χρονια ηταν μεχρι προτινος ο ΟΚΑΝΑ στη περιοχη εκεινη..Λες και συνεχιζε τη παραδοση.

Ο Πειραιας στα ενδοτερα..τα περιεργα

Κατα τη διαρκεια του πολεμου ,οπως μου διηγηθηκε ο παππους μου ,συνεβη το εξης:Ηταν ενας Ιταλος που ειχε ερωτευτει μια εκδιδομενη κοπελα.Οταν λοιπον ηρθαν οι Γερμανοι ,οι οποιοι παρα τα αισχη που ηξεραν να κανουν θελανε να ''επιβαλουν'' την ηθικη ταξη ασχετως αν και αυτοι δεν τη τηρουσαν.Για αυτο το λογο κυνηγουσαν τον Ιταλο αυτο επειδη ειχε σχεση με αυτη τη κοπελα...Αυτος καθε φορα που εβλεπε πως εφτανε η Γερμανικη περιπολος στο μερος που εμενε η κοπελα πηγαινε και κρυβοταν σε ενα βαρελι κρασιου που υπηρχε σε ενα μαγαζι εκει κοντα.

Οι Ιταλοι γενικοτερα ηταν πιο ηπιοι στις επιθεσεις τους προς τα Ελληνικα εδαφη,εν αντιθεσει με τους Γερμανους που λογω των στουκας που εριχναν ,προκαλουσαν και το θανατο αλλα και πολλες φωτιες στα κτιρια που δεν γκρεμιζονταν απο το βομβαρδισμο.Ο παππους μαζι με τους συγγενεις του ανεβαινε στο βουνο που ειναι κοντα στον Αγιο Δημητριο.Κατω απο πολλα σπιτια που ειχε εκει η περιοχη αν και ηταν κατα κυριο λογο χαμοσπιτα υπηρχαν στα υπογεια τους καταφυγια που πολλα επικοινωνουσαν μεταξυ τους.Κατα τη διαρκεια του πολεμου καθως και μετα το τελος του ,ο Ερυθρος Σταυρος βοηθησε αρκετα μεταφεροντας με καθε τροπο εφοδια στους πληγεντες,ειδικα αλευρι ,ενω πολλα καικια εφερναν σακουλακια με χαρουπια κατα κορον...

Μαλιστα γυρω στη κατοχη και λιγο πιο πριν υπηρχε ενα κινηματοθεατρο ,ονοματι Ιλισια ,το οποιο βρισκοταν κοντα λιμανι στη 2ας Μεραρχιας .Εκει επαιζε ταινιες γουεστερν κατα κυριο λογο ,κατι το οποιο προσελκυε πολυ κοσμο.Μαλιστα σε αυτο το κινηματοθεατρο ανεβαιναν αρκετα συχνα και επιθεωρησεις .Σε αυτες τις επιθεωρησεις συμφωνα με οσα θυμαται ο παππους μου ξεκινησαν την καριερα τους ο Νικος Ριζος,ο Νικος Σταυριδης και η Γεωργια Βασιλειαδου.Καπου εκει κοντα ηταν και ενας αλλος κινηματογραφος ,το Φως.Στην ευρυτερη περιοχη του λιμανιου και εκει που ειναι οι πιλοτοι κοντα ,ισως κει που ειναι το λιονταρι ,υπηρχαν μαγαζια που επαιρνες και βενζινα.Ισως να ηταν κοντα στην εισοδο της ΝΔΑ στην Προποντιδος.

Στο Φαληρο που πλενεσαι....

Οπως ειναι γνωστο ,το Νεο Φαληρο του χθες δεν ειχε καμια σχεση με το Νεο Φαληρο του σημερα.Εκει ηταν το νυφοπαζαρο του Πειραιως .Απο οποια γειτονια του Πειραια και αν ησουν πηγαινες εκει να δεις τις κοπελες .Μαγαζια υπηρχαν πολλα..Γνωστη ηταν η Ταραντελα,αλλα και τα περισσοτερα μαγαζια εκει γυρω ηταν φθηνα.Με ενα εκατοσταρικο ετρωγες πολλα και το ευχαριστιοσουν.Η θαλασσινη αυρα ,το κυματακι,η μουσικη σε πολλα μαγαζια σε εκαναν να νιωθεις καλα..Τωρα τι εχει εκει?Τσιμεντο ...Τσιμεντο ...τσιμεντο και ξηρα χορτα...Ακομα και τοσες προσχωσεις που εκαναν τις εχουν να καθονται αναξοποιητες....

Τα ενδοτερα του Νεου Φαληρου?Τα νεοκλασικα που ηταν εξοχικες κατοικιες...οσα εχουνε μεινει ειτε κατοικουνται και ειναι λαμπρα η αληθεια ειναι ,η μαραζωνουν...Μια βολτα απο εκει ειναι απαραιτητη για να δειτε πως ειναι σημερα.Ολος ο Πειραιας ηθελε να περασει απο το Ακταιον.Ενα μεγαλοπρεπεστατο κτιριο ,το οποιο θα ζηλευε η Μεγαλη Βρετανια αν υπηρχε...Αν...Αν...Η παραλια που γενιες Πειραιωτων μαθαν μπανιο δεν υπαρχει πια...Στη θεση της ..εκτος απο το ΣΕΦ και τον Ολυμπιακο Πολο (καλυτερα θα πηγαινε μια ομοηχη λεξη) Φαληρου υπαρχει και η Μαρινα Αθηνων..ουτε καν Πειραια..Αυτη τελευταια αρχιζει και αδειαζει αφου κανενα υπουργειο τουρισμου η ναυτιλιας(οταν βεβαια τυχαινει να υπαρχει) δεν εχει ενδιαφερθει για το τουρισμο με σκαφη.Ολα φευγουν για τη Κροατια ,το Μαυροβουνιο και τη Τουρκια ,που αν και οι 3 χωρες αθροισουν την ακτογραμμη τους δεν φτανουν την αντιστοιχη Ελληνικη...Βεβαια περαν απο τη παραλια του Φαληρου (οχι τη βρωμικη τη σημερινη ) εχει χαθει ανεπιστρεπτει και η γνωστη πανελλαδικα μαριδα του Φαληρου..την αναπολουσε ο παππους μου οταν μου διηγοταν τον παλιο Πειραια σημερα.

Επιπλεον στο Φαληρο περαν απο τα ξενοδοχεια Γκραντ Οτελ και Ακταιον υπηρχαν και μικροτερα στα οποια αρκετοι πηγαιναν με τις κοπελες του και ερχοντουσαν...πιο κοντα.Ηταν φθηνα βλεπετε...Ακομα και σημερα υπαρχουν κοντα στο Κηφισο...βεβαια τοτε ο Κηφισος ηταν ποταμι..και οχι ποταμος κατω απο Εθνικη οδο...Αλλα ειπαμε ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΝΑ ΓΙΝΕΙ...και δεν μας νοιαζει τιποτα...Εγω προβλεπω πως μεχρι το 2035 με 2040 ο Φαληρικος Ορμος θα εχει γινει ολος μια μεγαλη μαρινα στη καλυτερη και λιμανι για κρουαζιεροπλοια στη χειροτερη..

Στον Αη Διονυση μια φορα...

Ο παππους μου γεννημα θρεμμα των πιο λαικων γειτονιων του Πειραια,συγκεκριμενα Αγιο Διονυση και γυρω,στις οποιες κατοικουσαν κατα κυριο λογο ανθρωποι που καταγοντουσαν απο τη Μικρα Ασια.Εμεις καταγομαστε απο τη Σμυρνη,αλλα εχουμε ερθει αρχες του 20ου αιωνα,η 1905 η 1906 συγκεκριμενα.Λοιπον στον Αγιο Διονυση υπηρχε ενας κινηματογραφος ,ο ΟΑΣΙΣ ο οποιος μαζι με την Αγιου Δημητριου,την οδο ,αποτελουσε την ''πασαρελα'' των κατοικων της περιοχης.Ντυνοντουσαν ,περιποιουντο τον εαυτο τους και βγαιναν βολτα εκει.Στα Βουρλα ,οπως ητο γνωστο ,υπηρχε μια φυλακη οπου ειχε γινει και μια μεγαλη αποδραση του 1955.Στο χωρο των φυλακων παλιοτερα δουλευε Οικος Ανοχης

.Τα Βουρλα πηραν μαλλον το ονομα τους

1.απο την αντιστοιχη περιοχη της Μικρας Ασιας η

2.Απο τα Βουρλια τα φυτα που βγαινουν κοντα σε αλμυρα μερη ,σαν την αρμυρηθρα ενα πραγμα.

Οσοι κατοικουσαν εκει ,πηγαιναν για μπανιο σε διαφορα μερη που ηταν κοντα.

Ο παππους μου αναφερε πως πηγαινε συχνα στο λιμανακι στον Αγιο Γεωργιο κοντα στους μυλους.Αλλα μερη ηταν στον ορμο των Σφαγειων στα Λιπασματα.Βεβαια εκει τη δεκαετια του 1940 και του 1950 ειχαν γινει επιθεσεις απο καρχαριες και σκυλοψαρα που μυριζαν το αιμα που υπηρχε στα δημοτικα σφαγεια.Επισης στη Δραπετσωνα υπηρχε μια παραλια ,τα Βοτσαλακια που ειχε το ιδιο ονομα με την αντιστοιχη του Παρασκευα ,που την αποκαλουμε Βοτσαλακια.Ποια απο τις δυο πηρε το ονομα πρωρα κανεις δεν ξερει.Συν τοις αλλοις πολλοι Πειραιωτες,Κερατσινιωτες και Δραπετσωνιτες πηγαιναν για μπανιο στη παραλια ,που ενα μερος της υπαρχει ακομα στου Ζαβογιαννη.Που ειναι του Ζαβογιαννη?Εκει που ειναι τα τσιμεντα του Ηρακλη.Κοντα εκει υπηρχαν και τα Γυφτικα.Γιατι Γυφτικα?Επειδη εμεναν γυφτοι...τι συμπτωση?Κατω απο τη γεφυρα του Περιφερειακου ζουν και σημερα..

Ο Πειραιας μας..οσα και χρονια να εχουν περασει...οσο και να τον εχουν αλλαξει προς το χειροτερο σε πολλα σημεια..εχει μια ιδιαιτεροτητα..παραμενει μοναδικος και αυθεντικος.Ισως πολλες φορες ολες οι γενιες των Πειραιωτων να δοξαζουμε την καταγωγη μας και την πολη μας περισσοτερο απο οτι θα επρεπε αλλα το τοπο αυτο δεν τον αλλαζουμε με τιποτα...Αγαπαμε την πολη μας..Δεν ξερω αν εμεις οι απλοι πολιτες πιο πολυ απο οτι οι αρχοντες της πολης..Αλλα στο χερι μας ειναι να αλλαξουμε πολλα.Προσπαθουμε για να κανουμε την πολη μας καλυτερη.Και οσους δεν εχετε προσπαθησει μεχρι στιγμης,σας καλω να το κανετε.Παρτε για παραδειγμα τον Π.Ψ. τον πρεσβυτερο,τον παππου μου δηλαδη που δεν αποχωριστηκε ποτε την πολη του για να μεινει καπου αλλου εδω και 94χρονια...Ενα αιωνα σχεδον..

Κάπτεν...

Σε ευχαριστώ για όλα!!!